Heb je ooit gemerkt dat je nek vastzit na een stressvolle dag? Of dat je maag samenknijpt als je iets spannends moet doen? Vlinders in je buik als je verliefd bent?
Dat is geen toeval. Emoties zijn namelijk niet alleen iets mentaals – ze zetten zich ook fysiek vast in je lichaam. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat lichaam en geest nauw met elkaar verbonden zijn. Als je deze signalen van je lichaam negeert, kunnen ze zich op de lange termijn opstapelen en leiden tot fysieke klachten.
In deze blog leg ik uit hoe emoties zich vastzetten in je lichaam, hoe je dit kunt herkennen en hoe je met behulp van ademhaling en lichaamsbewustzijn die spanning weer los kunt laten.
🧠 Hoe emoties zich fysiek vastzetten in je lichaam
Emoties activeren een complex systeem in je lichaam dat bekendstaat als de stressrespons. Wanneer je iets ervaart dat emotionele impact heeft, worden je zenuwstelsel, hormonen en spieren geactiveerd. Dit proces wordt gereguleerd door het autonome zenuwstelsel, dat bestaat uit twee delen:
- 🏃 Sympathisch zenuwstelsel – Het ‘vecht of vlucht’-systeem dat je lichaam voorbereidt op actie door stresshormonen zoals adrenaline en cortisol vrij te maken. Dit verhoogt je hartslag, spierspanning en ademhaling. Je kunt dit onthouden doordat de beginletter ‘s’ correspondeert met ‘stress’.
- 😌 Parasympathisch zenuwstelsel – Het ‘rust en herstel’-systeem dat je helpt te ontspannen en te herstellen na een stressvolle situatie.
Wanneer een emotie zoals stress, angst of boosheid aanhoudt of wordt onderdrukt, blijft het sympathische zenuwstelsel actief. Je lichaam blijft als het ware in een constante staat van paraatheid, zelfs als het gevaar of de stressfactor al voorbij is. Hierdoor kan spanning zich ophopen in je spieren en organen.
👉 Onderzoek laat zien dat langdurige stress en het vasthouden van emoties verband houden met klachten zoals:
✅ Spierspanning (vooral in de nek, schouders en kaak)
✅ Hoofdpijn of migraine
✅ Maag- en darmklachten (zoals het prikkelbare darm syndroom)
✅ Slaapproblemen en vermoeidheid
✅ Hartkloppingen en verhoogde bloeddruk
Een bekend onderzoek uit 2013 toonde zelfs aan dat mensen emoties fysiek op dezelfde manier ervaren, ongeacht cultuur of achtergrond. In dit onderzoek werd gevraagd om aan te geven waar ze emoties zoals woede, angst, vreugde en verdriet in hun lichaam voelden. De resultaten waren verrassend consistent: boosheid werd vaak in het hoofd en de borst gevoeld, angst in de buik, en verdriet in de borst en keel.
🌍 Waar sla je welke emoties op in je lichaam?
Emoties worden vaak opgeslagen in specifieke lichaamsdelen. Dit komt doordat het lichaam bepaalde spiergroepen activeert wanneer je een emotie ervaart. Als die emotie niet goed wordt verwerkt of losgelaten, blijft de spanning hangen.
😡 Boosheid → Kaak, nek en schouders
Boosheid zorgt ervoor dat je lichaam zich klaarmaakt om te vechten. De spierspanning concentreert zich vooral in je kaak (klemmen van tanden), nek en schouders. Langdurige boosheid of frustratie kan hierdoor leiden tot spanningshoofdpijn en nekklachten.
👉 Hoe loslaten?
- Span je schouders op terwijl je diep inademt en laat ze vervolgens los met een uitademing.
- Masseer je kaak of beweeg je hoofd zachtjes van links naar rechts.
- Probeer hardop te zuchten – dat helpt om de opgebouwde spanning fysiek los te laten.
😨 Angst → Buik en ademhaling
Angst activeert het sympathische zenuwstelsel, waardoor je ademhaling versnelt en oppervlakkiger wordt. Dit verkrampt het middenrif en zorgt voor spanning in de buikstreek. Mensen met chronische angst ervaren vaak spijsverteringsproblemen door deze verhoogde spanning.
👉 Hoe loslaten?
- Probeer een ademhalingsoefening: adem 4 tellen in, houd je adem 4 tellen vast en adem 6 tellen langzaam uit.
- Leg je handen op je buik en voel hoe je ademhaling zich verdiept.
- Zorg voor beweging – wandelen of rustige yoga helpt om het lichaam uit de ‘vecht of vlucht’-modus te halen.
😢 Verdriet → Borst en keel
Verdriet gaat vaak gepaard met een beklemmend gevoel op de borst en een brok in de keel. Dit komt doordat het lichaam zich voorbereidt op huilen – als je dat onderdrukt, blijft die spanning hangen.
👉 Hoe loslaten?
- Maak ruimte voor je verdriet – huilen helpt om spanning los te maken.
- Probeer zachte geluiden te maken (bijvoorbeeld neuriën) om de keel te ontspannen.
- Open je borst door je schouders naar achter te rollen en diep in te ademen.
😬 Stress → Rug, nek en hoofd
Stress zorgt ervoor dat het lichaam constant in een alerte toestand blijft. Dit veroorzaakt spierspanning in de rug, nek en hoofd, wat zich kan uiten in hoofdpijn, rugpijn en stijve spieren.
👉 Hoe loslaten?
- Span elke spiergroep 5 seconden aan en laat deze vervolgens bewust los.
- Beweeg je rug en nek voorzichtig door lichte stretching of yoga.
- Neem bewust pauzes om je zenuwstelsel tot rust te brengen.
🌱 Luister naar je lichaam – het weet wat je nodig hebt
Je lichaam geeft voortdurend signalen over hoe het met je gaat – je hoeft alleen maar te luisteren. Door spanning serieus te nemen en actief te werken aan ontspanning, geef je jezelf de kans om emoties los te laten voordat ze zich vastzetten.
👉 Dus voel je spanning in je buik of span je je kaken aan omdat je je boos voelt? Probeer dan de volgende keer die emoties de ruimte te geven, bijvoorbeeld door middel van rustig adem te halen.
Bronnen:
- Nummenmaa, L., Glerean, E., Hari, R., & Hietanen, J. K. (2013). Bodily maps of emotions. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(2), 646–651.
- Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.
